[ Pobierz całość w formacie PDF ]
1983, strony 30-44. 117 Adam T. Troskolański, O twórczości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, strona 59. 118 Adam T. Troskolański, O twórczości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, strona 61. 119 Za: Adam T. Troskolański, O twórczości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, strona 51. 87 niu badań doświadczalnych i rzetelność w opracowywaniu wyników, wytrwałość i entuzjazm działania, skromność wobec ogromu wiedzy. Cechy umysłu podnoszące skuteczność działania twórczego120: 1) chłonność i spontaniczność percepcji odbioru wrażeń wywołanych działaniem bodzców zewnętrznych; 2) lotność i płynność myśli szybkie kojarzenie w umyśle wrażeń i idei, ku powsta- waniu nowych obrazów i idei; 3) intuicja przy badaniu zjawisk i wyobraznia w tworzeniu zjawisk hipotetycznych (tak powstają eksperymenty myślowe); 4) wnikliwość i intensywność badania, w połączeniu z krytycyzmem& skierowanym jednak nie wobec osób, a ich prac; 5) zmysł rzeczywistości, prowadzący do odkryć użytecznych; 6) zdolność do uogólniania wyciągania ogólnych wniosków z obserwacji, w celu odkrycia prawidłowości w badanym zjawisku. Intuicja jest zdolnością do rozpoznawania rzeczywistości niejako na skróty. Gra donio- słą rolę w akcie twórczym, przyśpieszając proces poznania umożliwia tworzenie w myśli nowych pojęć bez uciekania się do rozumowania i doświadczenia. Ułatwia kojarzenie nowego pojęcia z pojęciami istniejącymi. Wyobraznia jest zdolnością wywoływania w umyśle obrazów i wyobrażeń oraz prze- widywania hipotetycznego przebiegu zjawisk. Bez doświadczeń sprawdzających słuszność operacji myślowych przeprowadzanych dzięki intuicji i wyobrazni są one bezwartościowe; bez intuicji i wyobrazni nigdy zapewne by owe doświadczenia nie miały miejsca. Lotność umysłu pozwala zamieniać doznania, spostrzeżenia i akty refleksji w informa- cje słowne; szybko i trafnie ująć myśl w postać słowa. Bliska temu jest łatwość pisania, choć dotyczy raczej ilości, a lotność umysłu jakości. Działalność twórcza wymaga długich wytrwałych poszukiwań; nie można polegać tylko na rzadkich i nie zawsze płodnych przebłyskach geniuszu. Istotne jest zarówno odkrycie jak i sposób trwałego jego przekazania; im bardziej jest ono nowe, kontrowersyjne, tym trudniej je przekazać, tym więcej znajdzie przeciwników. 120 Słowa fizyka angielskiego Michała Faraday a, wygłoszone podczas odczytu w 1817 roku przed członkami City Philosophical Society tłumaczenie W. Natanson w książce Widnokrąg Nauki, 1934, za: Adam T. Trosko- lański, O twórczości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, strona 50. 88 Geniusz i ignorancja Geniusz to twórca na wskroś oryginalnych dóbr kultury nowych dzieł naukowych, nowych form organizacji społecznej, nowych dzieł artystycznych, rewolucyjnych wynalaz- ków technicznych121. Ludzie genialni w nauce dysponują z reguły wysoką inteligencją ogólną. Myślą o wiele łatwiej i szybciej niż inni, w lot rozumieją pojęcia nowe i trudne. Mają żywą i lotną wyobraz- nię, bardziej pojemną i trwałą pamięć oraz zdolność do szybkiego i łatwego uczenia się. U wielkich ludzi nauki na pierwszy plan wysuwa się większa niż u ogółu łatwość ucze- nia się, łatwość nabywania i uzupełniania wiedzy fachowej wraz z odpowiednimi umiejętno- ściami praktycznymi. Aatwość uczenia się jest wypadkową dobrej pamięci, pracowitości, zdolności skupienia się, spostrzegawczości, silnych zainteresowań, a także nieprzeciętnej in- teligencji ogólnej. Z kolei jedną z największych przeszkód uniemożliwiających pracę naukową jest igno- rancja niedostatek wiedzy ogólnej i fachowej, niezbędnej do twórczego zdobywania no- wych elementów wiedzy naukowej 122. Naukowiec musi na bieżąco znać stan wiedzy. Szczególnie rażąca jest ta nieznajomość, która prowadzi do podtrzymywania przestarzałych pojęć, hipotez lub teorii, stawiania i uzasadniania błędnych problemów, posługiwania się nie- aktualnymi metodami roboczymi. 121 Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 410. 122 Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 413. 89 Posłowie Praca ta opiera się w dużej mierze na treściach zawartych w Ogólnej metodologii pracy naukowej Józefa Pietera. Moją intencją jest przybliżenie owych treści, po części ich prostsze objaśnienie i przekazanie przede wszystkim tych z nich, które ważne są dla pisania prac na- ukowych z dziedziny nauk politycznych. W kilku miejscach rozszerzyłem materiał o wskazówki z dzieła Józefa Orczyka Zarys metodyki pracy umysłowej, dotyczące rodzajów przypisów, cech dobrego podręcznika i metod poszukiwania literatury oraz treści podane w innych dziełach zajmujących się pracą naukową [ Pobierz całość w formacie PDF ] |